0 00
 |
Maturidilik ekolünün temel görüşleri nelerdir? |
Maturidilik ekolünün uluhiyet, özgür irade, büyük günah, iman-amel ilişkisi ve nübüvvet alanında kendine özgü görüşleri vardır.
Ehl-i Sünnet
Maturidilik, Eş'arilik ile birlikte Ehl-i Sünnet görüşünün iki önemli ekolünden birisidir. Ehl-i Sünnet ekollerinin temel görüşleri ortak olsa da Maturidilik ve Eş'arilik arasında farklar söz konusudur.
Maturidilik
Maturidilik ekolünün temel görüşleri şu başlıklar altında incelenebilir:
Uluhiyet tanrının özellikleri, sıfatları gibi nitelikleri inceleyen alandır. Maturidilik ekolünün bu alandaki görüşleri şöyledir:
Özgür irade alanı insanın fiillerindeki serbestliği ve sorumluluğu inceler. Maturidilik ekolünün bu alandaki görüşleri şöyledir:
Maturidilik ekolünün büyük günah işleyenin dünyadaki ve ahiretteki durumu hakkındaki görüşleri şöyledir:
Maturidilik ekolüne göre iman ile ameller arasındaki ilişki şöyledir:
Maturidilik ekolünün nübüvvet (peygamberlik) hakkındaki görüşleri şöyledir:
Maturidilik, Eş'arilik ile birlikte Ehl-i Sünnet görüşünün iki önemli ekolünden birisidir. Ehl-i Sünnet ekollerinin temel görüşleri ortak olsa da Maturidilik ve Eş'arilik arasında farklar söz konusudur.
Maturidilik
Maturidilik ekolünün temel görüşleri şu başlıklar altında incelenebilir:
- uluhiyet
- özgür irade
- büyük günah
- iman-amel ilişkisi
- nübüvvet
Uluhiyet tanrının özellikleri, sıfatları gibi nitelikleri inceleyen alandır. Maturidilik ekolünün bu alandaki görüşleri şöyledir:
- İnsanlar akıl yolu ile (basit bir akıl yürütme ile) Allah'ı bilebilir. Allah peygamber ve kitap göndermeseydi dahi Allah'ın varlığını ve birliğini, evrenin bir yaratıcısı olduğunu bilmek insanlar için vacip olurdu.
- Allah'ın varlığını kabul etmeyenlerin durumu yetersiz bilgi (delil) ile değil, psikolojik bir durumdur.
- Allah'ın varlığını ortaya koyan deliller sunmuşlardır: hudus, imkan, fıtrat, gaye, nizam delilleri
- Allah'ın isimleri ve sıfatları vardır. Allah'ın zatını zihinde canlandırmak (hayal etmek) mümkün değildir. Fakat Allah hakkında isim ve sıfatları aracılığıyla bilgi sahibi olunabilir.
- Allah'ın zati ve subuti sıfatları vardır.
- zati (tenzihi, selbi, sadece Allah’ta bulunan) sıfatlar: vücud, kıdem, beka, muhalefetün lil-havadis, vahdaniyet, kıyam bi-nefsihi
- subuti (başka varlıklarda da bulunabilen, fakat en mükemmel şekliyle Allah'ta bulunan) sıfatlar: hayat, ilim, semi, basar, irade, kudret, kelam, tekvin
- Ayetlerde geçen Allah'ın eli, yüzü, istivası (oturması) gibi kavramlar ancak benzetme yolu ile anlaşılabilir. Örneğin Allah'ın eli, O'nun gücünü ifade eden bir mecazdır.
- Kur'an Allah'ın kelamıdır. Allah'ın kelam sıfatı ezelidir (sonsuzdur) fakat Kur'an harfleri (sesler) sonradan yaratılmıştır (mahluktur).
- Allah ahirette görülecektir. Fakat bunun nasıl olacağını (keyfiyetini) bilemeyiz.
Özgür irade alanı insanın fiillerindeki serbestliği ve sorumluluğu inceler. Maturidilik ekolünün bu alandaki görüşleri şöyledir:
- İnsana sorumluluk verilip, buna karşılık olarak ödül ve ceza sunulması insanın kendi eylemlerinin sahibi olduğunu gösterir.
- Bir işin ortaya çıkması hem insana hem Allah'a aittir:
- özgür irade ile bir işi yapmaya yönelmek, onu seçmek ve gerçekleştirmek (kesb) insana (kula) aittir. (cüz'i irade)
- işi yaratmak Allah'a aittir. Allah fiili gerçekleştiren kudreti yaratır ve insan bu kudretle fiili gerçekleştirir.
Maturidilik ekolünün büyük günah işleyenin dünyadaki ve ahiretteki durumu hakkındaki görüşleri şöyledir:
- Büyük günah işleyen imandan çıkıp küfre girmez. Bu onu günahkar (fasık) yapar. Bu kişi tevbe etmelidir.
- Bir kimse iman ettikten sonra Allahı inkar etmedikçe ve Allah'a ortak koşmadıkça (şirk) küfre girmez.
Maturidilik ekolüne göre iman ile ameller arasındaki ilişki şöyledir:
- İman ve amel birbiriyle ilişkili fakat ayrıdır. Amel imanın bir parçası (cüzü) değildir.
- İman, amelden öncedir. İslam'a giriş iman ile olur. İman Allah'ı ve peygamberlerini tasdik (kalp ile onaylama) ile olur. Dil ile ikrar ikinci derecedir.
- Amellerin (ibadetler, dini buyruklar, emir ve yasaklar) emrolunduğuna inanmak ile onu yapmamak (terk etmek) farklıdır. Örneğin namazın farz olduğuna inanmamak küfürdür fakat namaz kılmayan birisi kafir sayılmaz.
Maturidilik ekolünün nübüvvet (peygamberlik) hakkındaki görüşleri şöyledir:
- Bir kişinin peygamber olduğunun bazı kanıtları şunlardır:
- mucize getirmesi
- eğitim, deneyim gibi yollarla kazanılması mümkün olmayan erdemlere (fazilet, iyi nitelikler) sahip olması
- iyiyi öğütlemesi, kötülükleri yasaklaması, sosyal adaleti ve bireysel faydaları temin edecek ibadetler (emir ve yasaklar) getirmesi
- tebliğ için dünyevi bir kazanç beklememesi
- Peygamberlerin özellikleri (en azından) şunlar olmalıdır: sıdk, ismet, fetanet, tebliğ, emanet
- Kadın peygamber yoktur.
- Son peygamber Hz. Muhammed'in en büyük mucizesi Kur'andır. Kur'an'ın geçmiş ve gelecekle ilgili gaybi haberler (bilinmeyen, ahiret hakkında) getirmesi, önceki kitapları doğrulaması ve öğrenim görmemiş (ümmi) bir kişi tarafından haber verilmesi gibi özellikleri onun mucizevi yönlerindendir.
Bu alana not ekleyebilirsiniz.
Başka bir sorunuz mu var?
Yorumlar (0)
Henüz yorum yapılmamış.
