00
Tren paradoksu (eşzamanlılığın göreli olması) nedir?

Özel görelilik kuramının iki temel ilkesinden biri olan "bütün gözlemcilere göre ışık hızının hep aynı değerde olması" Newton fiziğine alışık insan sağduyusuna ters düşmektedir. Tren paradoksu, bir çelişki yaratarak ışık hızının sabitliği hakkındaki şüpheleri gidermek için geliştirilmiştir.

Amaç
Özel görelilik kuramının iki temel ilkesinden biri olan "bütün gözlemcilere göre ışık hızının hep aynı değerde olması" Newton fiziğine alışık insan sağduyusuna ters düşmektedir. Tren paradoksu, bir çelişki yaratarak ışık hızının sabitliği hakkındaki şüpheleri gidermek için geliştirilmiştir.

Düzenek
Bir trenin en ön ve en arka vagonlarının ucunda iki flaş, trenin tam ortasında da bir ışık algılayıcı var.


Algılayıcı trenin içinde bulunan bombalara bağlı.  Algılayıcının görevi her iki yüzüne birden ışık düşüp düşmediğini tespit etmek. Eğer her iki yüze aynı anda ışık düşmüşse, bombalar ateşlenmiyor; ama sadece bir yüze ışık düşer, diğer yüz karanlıkta kalırsa, bu defa algılayıcı bombaları ateşliyor.

Soru
Tren sabit hızla hareket ederken, iki uçtaki flaşlar “aynı anda” patlatılıyor. Tren havaya uçar mı, uçmaz mı?

İki sonuç
İki farklı bakış açısına göre sonuç elde edilir

1-Trendeki gözlemci
Trende algılayıcının yanından bakan bir gözlemci için tren sabit hızla hareket ettiğinden trenin duruyormuş gibi gözlem yapar. Yani iki flaş aynı anda patlatıldığınd her iki ışık algılayıcıya aynı anda ulaşır. Bu durumda bombalar patlamaz.

2-Yerdeki gözlemci
Yerdeki gözlemci için flaşların patlatıldığı anda, öndeki ışık trenin gittiği yöne ters hareket ettiğinden öndeki flaştan çıkan ışık algılayıcıya daha erken ulaşır. Dolayısıyla bombalar patlar.

Çelişki
Tren gerçek hayatta ya patlar ya da patlamaz. Fakat nasıl olur da iki gözlemci için farklı sonuç elde edilir.

Problem nerede?
Aslında iki gözlemci de doğru hesaplama yaparak doğru sonuçlar elde etmişlerdir. Burada yanlış olan "aynı anda" ifadesinin dikkatsizce kullanılmasıdır.

Özel görelilik kuramında bir gözlemciye göre "aynı anda" olan iki olayın, başka bir gözlemciye göre aynı anda olmayabilir. Dolayısıyla, flaşların aynı anda patladığı söylenirken, bunların hangi gözlemciye göre aynı anda olduğu söylenmek zorundadır. 
 
Bu alana not ekleyebilirsiniz.
Başka bir sorunuz mu var?
Yorumlar (0)

Henüz yorum yapılmamış.

İlgili Konu
İzafiyet Teorisi
Benzer Kayıtlar
İlginizi Çekebilir