00
Kutuya çubuk sığdırma paradoksu nedir?

Boyu 10 metre olan bir çubuk, 10 metre boyundaki bir kutuya koyulacaktır. Çubuk ışık hızının %87'si ile kutuya doğru hareket etmektedir. Çubuk kutuya sığar mı?

Özel görelilik kuramına göre hareket eden cimsin boyu (hareket yönündeki boyut), duran bir gözlemciye göre olduğundan kısa görünür. Bu iki cisimdeki gözlemciler kendini normal boyunda, diğerinin kısalmış olduğunu söyler.

İlk etapta iki gözlemcinin uzunluklar hakkındaki farklı görüşü bir çelişki oluşturur. Fakat unutulmamalıdır ki farklı gözlemcilerin çevrelerindeki olayları farklı şekilde algılaması görelilik kuramı için olağan bir durumdur. Peki böyleyken şöyle bir düşünce deneyinde ortaya bir çelişki çıkmaz mı?

Soru
Boyu 10 metre olan bir çubuk, 10 metre boyundaki bir kutuya koyulacaktır. Çubuk ışık hızının %87'si ile kutuya doğru hareket etmektedir. Çubuk kutuya sığar mı?

Düzenek
 

Çubuğun ucu K kutunun arka kısmına deydiğinde kapak kapanacaktır. Bu esnada çubuğun tamamı kutunun içindeyse çubuk kutuya sığmış olur. Kapak kapandığında L kutunun dışında kalmışsa çubuk kutuya sığmaz.

İki sonuç
Kutuda bekleyen bir gözlemci kutunun boyunu 10m, yaklaşan çubuğun boyunu da 5m görür. Bu durumda çubuk kutuya rahatlıkla sığar. Fakat çubuk üzerindeki bir gözlemci çubuğun boyunu 10m, kendisine doğru hareket ettiğini düşündüğü kutuyu da 5m görür. Bu durumda çubuk kutuya sığmaz.

Çelişki
Çubuk da kutu da gerçek olduğuna göre, çubuk kutuya ya sığar ya da sığmaz. Hangisi doğru?

Açıklama
Bu bir göz yanılması değil uzay-zaman algılayışının farklı gözlemciler için farklı olmasından kaynaklanan farklı yorumlarıdır. Sonuçta çubuk kutuya sığar ama çubuktaki bir gözlemci için olayların oluş sırası, kutudaki gözlemciye göre farklıdır.


Olay A: Çubuğun ucu K, kutunun arka kısmına çarpar.
Olay B: Çubuğun arkası L, kutunun kapağının hizasından geçer.

Kutuya göre
Kutu 10m, çubuk 5m olduğu için önce B daha sonra A gerçekleşir.
Çubuğa göre
Kutu 5m, kendisi 10m'dir. Önce A olayı gerçekleşir. A olayının gerçekleşme bilgisi kapağa ancak ışık hızıyla ulaşır. Bu bilgi kapağa gelirken çubuk hala hareket etmektedir ve bilgi kapağa geldiğinde L noktası, kutuya girmiş olur ve kapak kapandığında L kutunun içindedir. Yani A olayın önce, B olayı sonra gerçekleşmiştir.

İki durumda da çubuk kutuya sığmıştır.
 

Bu paradoks "the ladder paradox" ya da "barn-pole paradox" olarak da bilinir. Aynı mantıkla çeşitli paradokslar yaratılabilinir.

Bu alana not ekleyebilirsiniz.
Başka bir sorunuz mu var?
Yorumlar (0)

Henüz yorum yapılmamış.

İlgili Konu
İzafiyet Teorisi
Benzer Kayıtlar
İlginizi Çekebilir