39
Sürtünme ile elektriklenme nedir?

Cam, plastik gibi cisimlerin kumaşa sürtüldüğünde meydana gelen elektrik yükü transferine sürtünme ile elektriklenme denir.

Günlük hayatta karşılaştığımız bazı olaylar elektrik yükünün bir yerden bir yere hareket ettiğini düşünmemize neden olur.
  • yün kazaklar çıkartılırken çıkan sesler
  • otomobilin kapısına dokunulduğunda hissedilen irkilme
  • plastik cismin saça sürtülüp akan suya yaklaştığında suyu çekmesi
Kehribar
Ağaç reçinesinin fosilleşmesiyle oluşan yarı saydam maddedir. Yunancada "electrum", ingilizcede ise "amber" olarak ifade edilir.


kehribar

Elektrik yükünün keşfi
Elektrik yükünün keşfi (ilkel anlamda) ilk kez antik dönemde Yunan filozof Thales'in (MÖ 624-547) kehribarın ipek ya da yüne sürtüldüğünde saman, saç gibi küçük cisimleri çektiğinin gözlemlenmesiyle olmuştur.

İngiliz bilim adamı Gilbert (1544-1603), bu özelliğin yalnızca kehribarda değil cam, plastik gibi maddelerde de gözlemlemiştir. Gilbert bu çekme özelliğini "elektrikus" adını vermiş, daha sonra bu sözcük, "elektrik" sözcüğü olarak kullanılmıştır.

Benjamin Franklin (1706-1790) sürtülmeyle elektriklenmiş yüklü kehribar taşlarının birbirini ittiğini, benzer şekilde sürtülmeyle elektriklenmiş cam çubukların da birbirini ittiğini gözlemlemiştir.


Negatif elektrik yükü
Ebonit (plastik) çubuğun yünlü kumaşa sürtüldüğünde oluşan elektriklenmeye "negatif elektrik" yükü denir.

Pozitif elektrik yükü
Cam çubuğun ipek kumaşa sürtülmesiyle cam çubukta meydana gelen elektriklenme türüne "pozitif elektrik yükü" denir.

Nötr
Nötr maddeler, eşit sayıda negatif ve pozitif yüke sahip maddelerdir.

Sonuç
Sürtme işlemi süresince atom alışverişi olmaz ve maddenin yapısı değişmez. Elektriklenmede iki madde arasında yüklü tanecik alışverişi olur. Bu tanecikler atomdan çok daha küçüktür. Bunu sağlayan atomun yapısındaki negatif yüklü elektronlardır.
Sürtünme ile atomun yapısındaki elektronlar bir maddeden diğerine geçer.

Elektriklenme olayı, atomda + ve - yükler bulunması gerektiğini ve atomun bölünebilir olduğu fikrinin doğmasına neden olmuştur.
Bu alana not ekleyebilirsiniz.
Başka bir sorunuz mu var?
Yorumlar (1)
Katılıyor musun?
74

teşekkürler


01.12.2019

10/10

Bu Yoruma Cevap Yaz

İlgili Konu
Elektrostatik
İlgili Kayıtlar
İlgili Sorular
Benzer Kayıtlar
İlginizi Çekebilir