3 15
 |
Omurgasız Hayvanlar: Eklem Bacaklıların özellikleri nelerdir? |
Eklem bacaklılar, hayvanlar aleminde omurgasızlar şubesinde yer alırlar. Kabuklular, örümcekler, çok ayaklılar ve böcekler olmak üzere dört grupta incelenir. Yengeç, akrep, kırkayak, karınca, kelebek eklem bacaklı hayvanlardır.
Sınıflandırma
Eklem bacaklılar (arthropoda: arthro+poda, İng: arthropods), hayvanlar aleminde omurgasızlar şubesinde yer alan bir hayvan sınıfıdır.
Eklem bacaklılar dört grup altında incelenir: Tür sayısı
Eklem bacaklılar, hayvanlar aleminde yer alan canlılar arasında en çok türe sahip olan sınıftır. Böcekler de eklem bacaklıların en kalabalık grubudur.
Yaşam alanı
Eklem bacaklıların suda, karada ve havada yaşayan türleri vardır. Tür çeşitliliği ve yaşam bölgelerinin çeşitliliği göz önüne alındığında eklem bacaklılar uyum konusunda en başarılı gruptur.
Vücut yapısı
Eklem bacaklıların kitin ve protein yapılı sert bir dış iskeletleri vardır. Dış iskelet vücudu dış etkilerden korur, direnç verir ve su kaybını önler. Kabuk kısmı özellikle eklem bölgelerinde incedir. Eklem bacaklıların büyümesine engel olduğu için zaman zaman değiştirilir. Bu olaya kabuk/deri değiştirme (ekdizis, İng: ecdysis) denir.
Bölmeli vücutlarından çıkan ve hareket etmelerini sağlayan ayaklar eklemli bir yapıya sahiptir. Ayrıca çizgili kasları hızlı hareket etmelerini sağlar.
Bacak sayısı kabuklularda değişkenlik gösterirken, örümceklerde sekiz, böceklerde altı ve çok ayaklılarda daha fazla sayıda bacak bulunur.
Baş, göğüs ve karın olmak üzere üç kısımdan oluşan eklem bacaklıların vücutları segmentli (bölmeli) bir yapıya sahiptir. Eklem bacaklıların vücutlarında bilateral simetri görülür.
eklem bacaklılarda bilateral simetri
Örümcekler dışında diğer gruplarda anten bulunur ve sadece böceklerde kanat vardır.
Beslenme
Eklem bacaklılar, otçul (herbivore) veya etçil (varnivore) ya da hepçil (omnivor) beslenebilir. Kan emen, diğer hayvanlarla beslenen, bitki yiyen eklem bacak türleri vardır.
çekirge
Sindirim sistemi
Eklem bacaklıların sindirim sistemleri ağız ve anüs olmak üzere iki açıklığa sahiptir.
Solunum sistemi
Eklem bacaklılarda genellikle üç tür solunum organı görülür. Büyük kısmında trake boruları, suda yaşayanlarda solungaçlar ve örümceklerde kitapsı akciğerler vardır.
Dolaşım sistemi
Eklem bacaklılarda açık dolaşım sistemi görülür. Vücutlarında dolaşan kanda solunum gazları (oksijen gibi) ve renk pigmenti yoktur.
Sinir sistemi
Eklem bacaklılarda gonglion adı verilen boğumlardan oluşan gelişmiş bir sinir sistemi vardır.
Duyuları (özellikle gözleri) gelişmiştir ve uyarılara hızlı tepki verirler. Ayrıca hızlı hareket edebildikleri için gündelik hayatta genellikle insanlar tarafından güçlükle yakalanırlar.
Boşaltım sistemi
Eklem bacaklılar boşaltım için özelleşmiş organlara sahiptir. Böceklerde malpighi tüpleri adı verilen boşaltım organı vardır.
Üreme sistemi
Eklem bacaklılar eşeyli üreme yaparlar. Bu grubun üyeleri tek bir cinse ait üreme organı taşır, yani ya dişidir ya da erkek. Yumurta dış ortama bırakılır ve organizma gelişim döneminde başkalaşım geçirir.
Örnek
Aşağıdaki tabloda eklem bacaklılara örnek hayvanlar verilmiştir.
Eklem bacaklılar (arthropoda: arthro+poda, İng: arthropods), hayvanlar aleminde omurgasızlar şubesinde yer alan bir hayvan sınıfıdır.
Eklem bacaklılar dört grup altında incelenir: Tür sayısı
Eklem bacaklılar, hayvanlar aleminde yer alan canlılar arasında en çok türe sahip olan sınıftır. Böcekler de eklem bacaklıların en kalabalık grubudur.
Yaşam alanı
Eklem bacaklıların suda, karada ve havada yaşayan türleri vardır. Tür çeşitliliği ve yaşam bölgelerinin çeşitliliği göz önüne alındığında eklem bacaklılar uyum konusunda en başarılı gruptur.
Vücut yapısı
Eklem bacaklıların kitin ve protein yapılı sert bir dış iskeletleri vardır. Dış iskelet vücudu dış etkilerden korur, direnç verir ve su kaybını önler. Kabuk kısmı özellikle eklem bölgelerinde incedir. Eklem bacaklıların büyümesine engel olduğu için zaman zaman değiştirilir. Bu olaya kabuk/deri değiştirme (ekdizis, İng: ecdysis) denir.
Bölmeli vücutlarından çıkan ve hareket etmelerini sağlayan ayaklar eklemli bir yapıya sahiptir. Ayrıca çizgili kasları hızlı hareket etmelerini sağlar.
Bacak sayısı kabuklularda değişkenlik gösterirken, örümceklerde sekiz, böceklerde altı ve çok ayaklılarda daha fazla sayıda bacak bulunur.
Baş, göğüs ve karın olmak üzere üç kısımdan oluşan eklem bacaklıların vücutları segmentli (bölmeli) bir yapıya sahiptir. Eklem bacaklıların vücutlarında bilateral simetri görülür.
eklem bacaklılarda bilateral simetri
Örümcekler dışında diğer gruplarda anten bulunur ve sadece böceklerde kanat vardır.
Beslenme
Eklem bacaklılar, otçul (herbivore) veya etçil (varnivore) ya da hepçil (omnivor) beslenebilir. Kan emen, diğer hayvanlarla beslenen, bitki yiyen eklem bacak türleri vardır.
çekirge
Sindirim sistemi
Eklem bacaklıların sindirim sistemleri ağız ve anüs olmak üzere iki açıklığa sahiptir.
Solunum sistemi
Eklem bacaklılarda genellikle üç tür solunum organı görülür. Büyük kısmında trake boruları, suda yaşayanlarda solungaçlar ve örümceklerde kitapsı akciğerler vardır.
Dolaşım sistemi
Eklem bacaklılarda açık dolaşım sistemi görülür. Vücutlarında dolaşan kanda solunum gazları (oksijen gibi) ve renk pigmenti yoktur.
Sinir sistemi
Eklem bacaklılarda gonglion adı verilen boğumlardan oluşan gelişmiş bir sinir sistemi vardır.
Duyuları (özellikle gözleri) gelişmiştir ve uyarılara hızlı tepki verirler. Ayrıca hızlı hareket edebildikleri için gündelik hayatta genellikle insanlar tarafından güçlükle yakalanırlar.
Boşaltım sistemi
Eklem bacaklılar boşaltım için özelleşmiş organlara sahiptir. Böceklerde malpighi tüpleri adı verilen boşaltım organı vardır.
Üreme sistemi
Eklem bacaklılar eşeyli üreme yaparlar. Bu grubun üyeleri tek bir cinse ait üreme organı taşır, yani ya dişidir ya da erkek. Yumurta dış ortama bırakılır ve organizma gelişim döneminde başkalaşım geçirir.
Örnek
Aşağıdaki tabloda eklem bacaklılara örnek hayvanlar verilmiştir.
| kabuklular yengeç, ıstakoz, kerevit, tespih böceği, su piresi, karides  yengeç | |
| örümcekler örümcek, akrep, kene, uyuz böceği, tarantula ,akar  kene | |
| çok ayaklılar kırkayak, çıyan  kırkayak | |
| böcekler bit, pire, güve sinek, karınca, termit, tahtakurusu, kelebek, çekirge, arı, peygamber devesi, kız böcekleri, kın kanatlılar  peygamber devesi |
Bu alana not ekleyebilirsiniz.
Başka bir sorunuz mu var?
Yorumlar (0)
Henüz yorum yapılmamış.
