ATP
ATP, canlıların yapısında bulunan organik maddelerden biridir.

İşlev
ATP'nin hücre içindeki görevi metabolik faaliyetler için gerekli enerjiyi sağlamaktır.

Yapısı
ATP molekülünün yapısında üç temel bileşen vardır:

• Adenin azotlu organik baz
• riboz şekeri
• üç fosfat grubu

ATP, bu yapısıyla bir nükleotittir.
 
Adenozin
Adenin ve riboz şekerinin birleşmesi ile adenozin oluşur. Adenozine bir fosfat grubu bağlandığında AMP (adenozin monofosfat), iki fosfat grubu bağlandığında ADP (adenozin difosfat), üç fosfat grubunun bağlanması ile de ATP (adenozin trifosfat) meydana gelir.

Enerji
Canlılara enerji veren moleküllerde yer alan enerji, hücreler tarafından doğrudan kullanılamaz. Bu moleküller parçalanarak ATP molekülü sentezlenir. Organik moleküllerdeki kimyasal bağlardan açığa çıkan enerji ATP'deki iki yüksek enerjili fosfat bağında depolanır.

Hidroliz
ATP, su ile tepkimeye girdiğinde yapısında yer alan fosfat bağı kırılır. Buna hidroliz denir. Bu esnada yüksek enerjili bağlar koparılarak fosfat grubu ATP molekülünden ayrıldığında enerji açığa çıkar. ATP'den bir fosfatın ayrılmasıyla ADP oluşur.
 

ATP + Su → ADP + P + Enerji

Fosforilasyon
ADP'ye fosfat eklenmesiyle ATP oluşur. Buna ATP sentezlemesi ya da fosforilasyon denir. Hücre içi solunum yolu ile organik bileşiklerden elde edilen enerji, ADP'nin fosforilasyonu esnasında gerekli olan enerji için kullanılır.
 

ADP + P + Enerji → ATP + Su

ATP sentezi
ATP yenilenebilir enerji kaynağıdır. Hücre içinde sürekli olarak kullanılır ve tekrar üretilir. Ayrıca ATP molekülü hücre zarından geçemediği için her hücre kendisi için ATP üretir. ATP hücrede dört şekilde sentezlenir (üretilir): oksijenli solunum, oksijensiz solunum, fotosentez, kemosentez.

ATP tüketimi
ATP hücre içinde aşağıdaki faaliyetlerde kullanılır:

• aktivasyon enerjisi
• biyosentez (yağ, protein ve karbonhidrat sentezi gibi küçük moleküllerden enzimler vasıtasıyla büyük moleküllerin sentezlenmesi) tepkimeleri
• aktif taşıma
• kas kasılması gibi fiziksel hareketler
• hücre bölünmesi
• sinirsel iletim

ATP'nin üretildiği reaksiyonlara fosforilasyon, tüketildiği reaksiyonlara ise defosforilasyon denir. Fosforilasyon ve defosforilasyon canlıların ortak özelliklerindendir.