0 00
 |
Dini hükümler: İtikadi hüküm nedir? |
İtikadi hükümler (asli hükümler), İslam dininin inanç esaslarına dair nazari (teorik) hükümlerdir.
Dini hükümler üçe ayrılır:
İtikadi hükümler, imanın şartları (amentü) olarak bilinen Allah'a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, ahirete ve kadere iman olmak üzere altı esas (Bakara:177, Bakara:285, Nisa:136) ile özetlenebilir.
Delil
İtikadi hükümler kesin delile dayanmalıdır. Kesin delil, akli delil ya da nakli delil olabilir. Nakli delilin kesin olabilmesi için kat'i delalet (sübutu ve delaleti kat'i) gerekir.
Örneğin Allah'a ve peygamberlerine iman hakkında akli deliller (akla dayalı açıklama ve ispat) ortaya koymak mümkündür.
Ahirete ve meleklere iman hususunda ancak ayetler ve hadisler delil olarak gösterilebilir. Bu durumda nakli delillere başvurulur, çünkü bunlar peygamberden işitmeye dayalı (se'miyyat) hükümlerdir. Akıl ise bunların imkansız olmadığını kavrayabilir.
Özellikler
İtikadi hükümlerin özellikleri şunlardır:
Örneğin namaz kılmak ve şarap içmek gibi emir ve yasaklar içerik olarak incelenmesi bakımından ameli hükümlerdir. Fakat bir kişiyi öldürmenin haram olduğuna inanmak itikadi bir konudur. Bir kişi haram olduğuna inandığı halde şarap içerse günahkar olur. Fakat şarabın haram olduğuna inanmazsa kafir olur.
Burada "neler şarap hükmündedir?, neden şarap haramdır?" gibi sorular fıkıh ilmi tarafından incelenir.
- itikadi hükümler
- ameli hükümler
- ahlaki hükümler
- inanca ilişkin teorik hükümlerdir.
- ameli (pratik ve uygulama) ve ahlaki (kalbi, vicdani) hükümler değildir.
- diğer dini hükümlerin (ameli ve ahlaki) temelini oluşturduğu için asli hükümler olarak da bilinir.
- akaid ve kelam ilminin çalışma alanıdır.
- kelam ilminin konusu iman esaslarıdır.
İtikadi hükümler, imanın şartları (amentü) olarak bilinen Allah'a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, ahirete ve kadere iman olmak üzere altı esas (Bakara:177, Bakara:285, Nisa:136) ile özetlenebilir.
Delil
İtikadi hükümler kesin delile dayanmalıdır. Kesin delil, akli delil ya da nakli delil olabilir. Nakli delilin kesin olabilmesi için kat'i delalet (sübutu ve delaleti kat'i) gerekir.
Örneğin Allah'a ve peygamberlerine iman hakkında akli deliller (akla dayalı açıklama ve ispat) ortaya koymak mümkündür.
Ahirete ve meleklere iman hususunda ancak ayetler ve hadisler delil olarak gösterilebilir. Bu durumda nakli delillere başvurulur, çünkü bunlar peygamberden işitmeye dayalı (se'miyyat) hükümlerdir. Akıl ise bunların imkansız olmadığını kavrayabilir.
Özellikler
İtikadi hükümlerin özellikleri şunlardır:
- kesinlik (kat'iyyet)
- Kur'an ayetlerine ya da mütevatir hadislere dayanmalıdır, kesin (kat'i, yakîn) bilgi vermelidir.
- açıklık (bedahet)
- ayet ve hadislerin ifade ettikleri anlam, tartışma yaratmayacak şekilde kesin olmalıdır.
- değişmezlik
- zamana, mekana (coğrafyaya), kişiye ve toplumlara göre değişmemelidir. Tüm peygamberlere (Hz. Adem'den Hz. Muhammed'e) iman etmek sabittir.
- bölünmezlik
- itikadi hükümler bir bütündür, bölünme kabul etmezler. Örneğin Allah'a inanıp O'nun bazı peygamberlerine inanmayan bir kişi iman etmiş olmaz.
Örneğin namaz kılmak ve şarap içmek gibi emir ve yasaklar içerik olarak incelenmesi bakımından ameli hükümlerdir. Fakat bir kişiyi öldürmenin haram olduğuna inanmak itikadi bir konudur. Bir kişi haram olduğuna inandığı halde şarap içerse günahkar olur. Fakat şarabın haram olduğuna inanmazsa kafir olur.
Burada "neler şarap hükmündedir?, neden şarap haramdır?" gibi sorular fıkıh ilmi tarafından incelenir.
Bu alana not ekleyebilirsiniz.
Başka bir sorunuz mu var?
Yorumlar (0)
Henüz yorum yapılmamış.
