0 00
 |
İstidlal yöntemleri: İttifak edilene dayanarak ihtilaf edileni tespit etme nedir? |
İttifak edilene dayanarak ihtilaf edileni tespit etme, uzlaşılan bir konuyu kullanarak anlaşmazlığa düşülen konu hakkında kıyas etme yöntemidir.
İhtilaflıyı anlaşılana kıyas, kelam ilminde kullanılan istidlal (delillendirme) yöntemlerinden biridir.
Yöntem
İttifak edilenden hareketle ihtilaf edilen üzerinde istidlal yapmak olarak ifade edilebilen bu yöntem, bilinenden yararlanarak bilinmeyen hakkında hüküm vermek olan şahidin gaibe delil getirilmesi yöntemine indirgenebilir.
Asıl üzerinden giderek fer hakkında çözüm üretme yöntemidir. Burada
Örnek
Bu yöntem Allah'ın bilinen sıfatlarından yola çıkarak diğer sıfatlarını tespit etmekte kullanılmıştır. Örneğin Allah'ın kudret ve ilim sıfatları bu yöntemle belirlenmiştir.
Eş'ari, Mutezile'nin Allah'ın ilmini izah ederken kullandığı kabulü, insan fiilleri ve yaratma meselesinde de kullanılması gerektiğinin savunmuştur.
Buna göre, En'am:101 ayetinde geçen ".. her şeyi O yaratmıştır ve O her şeyi bilendir." ayetinde geçen "hey şey (كُلَّ شَىْءٍۢ)", Allah’ın bilgisinin sınırsızlığını ifade eder. O halde Allah'ın bilgisi genel anlamda kullanılmıştır.
Ayetlerde aynı kelime ile (aynı formda/yapıda) geçen Allah'ın "her şeyin yaratıcısı" ve "her şeye kadir" olması da Allah'ın yaratma ve kudretinin genel (umumi) oluşuna kıyas (mukayese, karşılaştırarak benzetme) edilmiştir.
Yani Allah'ın her şeyi bilmesini kabul eden birisi, aynı delil ile Allah'ın her şeye kadir olduğunu ve her şeyi yarattığını da kabul etmelidir.
Yöntem
İttifak edilenden hareketle ihtilaf edilen üzerinde istidlal yapmak olarak ifade edilebilen bu yöntem, bilinenden yararlanarak bilinmeyen hakkında hüküm vermek olan şahidin gaibe delil getirilmesi yöntemine indirgenebilir.
Asıl üzerinden giderek fer hakkında çözüm üretme yöntemidir. Burada
- asıl, üzerinde ittifak edilen sonuçlandırılmış mesele,
- fer, ihtilaf edilen tartışmalı konudur.
Örnek
Bu yöntem Allah'ın bilinen sıfatlarından yola çıkarak diğer sıfatlarını tespit etmekte kullanılmıştır. Örneğin Allah'ın kudret ve ilim sıfatları bu yöntemle belirlenmiştir.
Eş'ari, Mutezile'nin Allah'ın ilmini izah ederken kullandığı kabulü, insan fiilleri ve yaratma meselesinde de kullanılması gerektiğinin savunmuştur.
Buna göre, En'am:101 ayetinde geçen ".. her şeyi O yaratmıştır ve O her şeyi bilendir." ayetinde geçen "hey şey (كُلَّ شَىْءٍۢ)", Allah’ın bilgisinin sınırsızlığını ifade eder. O halde Allah'ın bilgisi genel anlamda kullanılmıştır.
Ayetlerde aynı kelime ile (aynı formda/yapıda) geçen Allah'ın "her şeyin yaratıcısı" ve "her şeye kadir" olması da Allah'ın yaratma ve kudretinin genel (umumi) oluşuna kıyas (mukayese, karşılaştırarak benzetme) edilmiştir.
Yani Allah'ın her şeyi bilmesini kabul eden birisi, aynı delil ile Allah'ın her şeye kadir olduğunu ve her şeyi yarattığını da kabul etmelidir.
Bu alana not ekleyebilirsiniz.
Başka bir sorunuz mu var?
Yorumlar (0)
Henüz yorum yapılmamış.
