1 00
İstidlal yöntemleri: İnikas'ı-edille nedir?

İnikas'ı edille, delilin yanlışlığının iddianın yanlışlığını gösterdiğini öne süren bir istidlal yöntemidir.

İnikas'ı-edille, kelam ilminde kullanılan istidlal (delillendirme) yöntemlerinden birisidir.

Bu yöntem Eş'arilik ekolünün mütekaddimin dönemi temsilcilerinden  Bakıllani tarafından ortaya koyulmuştur.

Yöntem
Bu yöntem şu ifadelerle özetlenir: 
  • delilin butlanından medlulün de butlanı lazım gelir.
  • delil iptal edilince medlul de batıl olur
Yani delilin çürüklüğü (geçersizliği) ispat ettiği konuyu geçersiz kılar. Bir iddiayı ispatlamak için ortaya koyulan delillerin yanlışlığı gösterilirse iddianın yanlışlığı da gösterilmiş olur.

Bu yöntem delil ile medlulün aynı olduğuna dayanır. Örneğin iman esaslarıyla ilgili deliller, iman esaslarının kendileriyle aynıdır. Delillere karşı ortaya koyulan eleştiriler, aynı zamanda iman esaslarına karşı ortaya koyulmuş olur.

Eleştiri
Bu yöntem tutarlı olmadığı için mantık ilmine aykırı bulunmuş, Gazzali ve sonrası kelamcılar tarafından eleştirilerek terkedilmiştir

Örnek
Yöntemin yanlışlığına dair şöyle bir örnek ortaya koyulmuştur.
  • Allah’ın varlığının ispatı için ileri sürülen bir delil geçersiz olabilir.
  • Bu durum iddianın (Allah'ın varlığı) geçersizliğini göstermez. Çünkü bu iddia bir insan ürünüdür, insani çaba yanlış bir delil ortaya koyabilir. Aşkın bir varlık hakkında hüküm vermek, insani çaba ürünü olan bir delilin geçersizliğine bağlanamaz.
  • Ayrıca bu iddiaya dair ileride birçok delil ortaya koyulabilir. Bunlardan bir tanesi yanlış şekilde oluşturulmuşsa bu ancak ilgili delili çürütür, medlul (delillendirilen) ile ilgili bir hüküm ortaya koymaz. Zira delilin yokluğu, yokluğun kanıtı olamaz.
Bu alana not ekleyebilirsiniz.
Başka bir sorunuz mu var?
Yorumlar (0)

Henüz yorum yapılmamış.

İlgili Konu
Kelamda Bilgi
İlgili Kayıtlar
Benzer Kayıtlar
İlginizi Çekebilir