4 00
 |
Kelam ilminin yöntemi nedir? |
Kelam ilminin yöntemi vahiy, duyular ve aklın uyumuna dayanır ve bu üç bilgi kaynağından elde edilen bilgiler birbiriyle çelişmemelidir.
Üç kaynak
Kelam ilminin yöntemi üç temel bilgi kaynağına dayanır: Kelam ilminin konusu olan inanç esaslarının (tevhid, nübüvvet, ahiret) kaynağı vahiydir. Bu esasların anlaşılması, yorumlanması ve temellendirilmesinde akıl ve duyular kullanılır.
Duyu, akıl, vahiy
Kelam ilmi prensip olarak:
Ayet, "alamet, işaret, delil" demektir. Allah'ın varlığını göstermesi (kişiyi bu konuda düşünmeye sevk etmesi) yönüyle ayet iki türlüdür:
Akıl hem duyuların (gözlemlerin) hem de mantığın (akıl yürütmelerin) birlikte değerlendirme merkezidir. Akıl, duyular ile topladığı gözlemleri aklın süzgecinden geçirerek sonuca ulaşır. Kelam ilmi bu noktada çalışma alanı olarak bir de vahyi ekleyerek "duyu-akıl-vahiy" çelişmezliğinden yola çıkar.
Kur'an'da aklın kullanılmasına vurgu yapan birçok ayet vardır: Mülk:10, Bakara:242, Ali-i İmran:190, Ali-i İmran:191, Nahl:67
İslam dinine göre aklı olmayanlar dini olarak (ahlaki, hukuki) sorumlu değildir.
Mantık
Kelam mantık kurallarını kullanılır. Kelam ilmine göre sahih nakil (kaynakları doğrulanmış ayet ve hadis) ile selim akıl birbiriyle çelişemez ve bir çatışma durumunda akıl, nakli yorumlayabilir.
Kelam ilmi akıl yürütme yöntemlerinden tümevarım (istikra) ve temsil (analoji) yöntemlerini sıkça kullanır.
Tümevarım
Tümevarım, parçalardan yola çıkarak bütün hakkında sonuca varmaktır.
Örneğin, evrendeki düzene bakarak Allah'ın varlığına ulaşmak, yaratılmışlardan yola çıkarak bir yaratıcının olduğuna ulaşmak: Şura:29
Temsil
Temsil (analoji, benzetim), bilinenden hareketle ortak özelliklere dayanarak dolaylı olarak bilinmeyenin bilgisine ulaşma yöntemidir. Başka bir deyişle "gaibin şahide kıyası" demektir.
Örneğin, ölümden sonraki dirilişin ilk kez yaratılmaya benzetilerek açıklanması: Yasin:78, Yasin:79
Ayrıca Kelam ilminde kullanılan istidlal (delillendirme) yöntemleri makalesine başvurabilirsiniz.
Kelam ilminin yöntemi üç temel bilgi kaynağına dayanır: Kelam ilminin konusu olan inanç esaslarının (tevhid, nübüvvet, ahiret) kaynağı vahiydir. Bu esasların anlaşılması, yorumlanması ve temellendirilmesinde akıl ve duyular kullanılır.
Duyu, akıl, vahiy
Kelam ilmi prensip olarak:
- dış dünyayı algılamada ve fiziki alemi açıklamada duyu organlarını
- fikir beyan ederken ve çıkarım yaparken akli konularda aklın ilkelerini
- inanç alanında ve fizik ötesini (gayb alemi) izah etmede vahyi esas alır.
Ayet, "alamet, işaret, delil" demektir. Allah'ın varlığını göstermesi (kişiyi bu konuda düşünmeye sevk etmesi) yönüyle ayet iki türlüdür:
- indirilmiş ayetler (yazılı ayetler, Kur'an ayetleri) Casiye:6
- yaratılmış ayetler (insan ve tabiat ayetleri) Bakara:164 Gâşiye:17, Gâşiye:18, Gâşiye:19, Gâşiye:20, Tarık:5
Akıl hem duyuların (gözlemlerin) hem de mantığın (akıl yürütmelerin) birlikte değerlendirme merkezidir. Akıl, duyular ile topladığı gözlemleri aklın süzgecinden geçirerek sonuca ulaşır. Kelam ilmi bu noktada çalışma alanı olarak bir de vahyi ekleyerek "duyu-akıl-vahiy" çelişmezliğinden yola çıkar.
Kur'an'da aklın kullanılmasına vurgu yapan birçok ayet vardır: Mülk:10, Bakara:242, Ali-i İmran:190, Ali-i İmran:191, Nahl:67
İslam dinine göre aklı olmayanlar dini olarak (ahlaki, hukuki) sorumlu değildir.
Mantık
Kelam mantık kurallarını kullanılır. Kelam ilmine göre sahih nakil (kaynakları doğrulanmış ayet ve hadis) ile selim akıl birbiriyle çelişemez ve bir çatışma durumunda akıl, nakli yorumlayabilir.
Kelam ilmi akıl yürütme yöntemlerinden tümevarım (istikra) ve temsil (analoji) yöntemlerini sıkça kullanır.
Tümevarım
Tümevarım, parçalardan yola çıkarak bütün hakkında sonuca varmaktır.
Örneğin, evrendeki düzene bakarak Allah'ın varlığına ulaşmak, yaratılmışlardan yola çıkarak bir yaratıcının olduğuna ulaşmak: Şura:29
Temsil
Temsil (analoji, benzetim), bilinenden hareketle ortak özelliklere dayanarak dolaylı olarak bilinmeyenin bilgisine ulaşma yöntemidir. Başka bir deyişle "gaibin şahide kıyası" demektir.
Örneğin, ölümden sonraki dirilişin ilk kez yaratılmaya benzetilerek açıklanması: Yasin:78, Yasin:79
Ayrıca Kelam ilminde kullanılan istidlal (delillendirme) yöntemleri makalesine başvurabilirsiniz.
Bu alana not ekleyebilirsiniz.
Başka bir sorunuz mu var?
Yorumlar (0)
Henüz yorum yapılmamış.
